in de siberische wouden

Ik lees iets moois: Dans les forêts de Sibérie (of: Zes maanden in de Siberische wouden; vert. Eef Gratama). De titel verklapt alles; Sylvain Tesson leefde zes maanden lang als kluizenaar in de Siberische wouden, aan het Bajkalmeer. Dit boek is zijn verslag. Tesson (schrijver, filosoof, reiziger) schrijft over ijs, tijd, stilte, eenzaamheid; ‘taarten van poolgoden’, de moeilijke tijden voor dennenbomen, vrije mensen, zijn ‘dierbare metgezel, de mees’. Ik geniet. Tot nu toe aangestreept en opgemerkt (ik ben nog niet op de helft, neem kleine slokjes van dit boek dat dorst lest als ijskoud water op een hondsdag):

‘Het ijs kraakt. Doordat de mantel in beweging is worden ijsschotsen samengeperst en verbrijzeld. Breuklijnen lopen als zebrastrepen over de kwikzilveren vlakte en veroorzaken een chaos van kristal. Uit een glazen wond stroomt blauw bloed.’ (p. 21; ik houd van ijs; van de kracht en het leven, en het geluid en de kleuren. Ik geloof werkelijk dat ik een journaal van ijs van Tessons pen met veel smaak zou lezen, hoeveel bladzijden het ook zou tellen..)

‘Op een dag zal de zon ons laten zien waar hij de kracht vandaan haalt om elke morgen op te staan.’ (p. 74; mijn aantekening: Wij staan op omdat de zon opstaat.)

‘In hoofdstuk 39 over de ‘metafysica van de muziek’ [Schopenhauer, Die Welt] staat het volgende: ‘De lage registers komen overeen met de laagste rangen, dat wil zeggen met de anorganische elementen die niettemin al bepaalde kenmerken hebben; de hogere noten vertegenwoordigen de planten en dieren. [...] Voor alle lichamen en organismen geldt dat ze zijn voortgekomen uit verschillende stadia van de evolutie van de planeet, die tegelijk hun drager en hun oorsprong is; exact dezelfde verhouding bestaat tussen de fundamentele bastoon en de hogere noten.’ Wanneer het meer zijn partituur speelt en kraken en knallen laat horen, dat is het dat: de muziek van het anorganische en het ongedifferentieerde, een melodie uit de diepte, de symfonie van het ontstaan van de wereld. Het onbenoemde roert zich en op de aanhoudende bastonen van zijn stuiptrekkingen wagen een sneeuwvlok of een mees zich aan een lichtere melodie.’ (p. 75)

‘A day on ice, ik tuur naar de tekening in het ijs. Breuken en barsten doorvlechten het bevroren lichaam met elektrisch geladen banen, waar de stroom flitsend doorheen schiet. Lijnen die zich terugtrekken, samenvoegen, opsplitsen. Het ijs vangt de energie van de schokken op en leidt die langs zenuwbanen. De stilte wordt verbroken door harde knallen. Het is de echo van een explosie die tientallen kilometers verderop plaatsvindt. Het geluid ontlaadt zich via dit aderstelsel. De zonnestralen worden door het lijnenspel gebroken. De strengen worden verlicht. Het licht kleurt de aderen turquoise en geeft ze ook nog een gouden glans. Het ijs trekt samen. Het leeft, en ik kan er niet genoeg van krijgen. Parelmoeren spiralen vormen knopen die doen denken aan afbeeldingen van neuronaal weefsel of sterrenwolken. De kaart van dit vlechtwerk heeft iets psychedelisch. Zonder drugs of wijn registreren mijn hersens hallucinerende beelden. De wereld toont een glimp van een onbekend schrift. Motieven glijden als in een opiumwolk aan mijn oog voorbij. De natuur geeft ons niet eens de kans om unieke beelden op het scherm van onze psyche te projecteren.’ (p. 78)