los zand (tjitske jansen)

Ik ben bezig met het schrijven van een langere tekst en gisteren had ik ineens de moed opnieuw te beginnen. Het was nodig, ik was aan het verdwalen en alles leek plotseling op een paradox. In ieder geval sprak alles elkaar tegen.

Gisteren, ook, kocht ik Voor altijd voor het laatst van Tjitske Jansen. Vermoedelijk bracht zij mij de moed. Om specifieker te zijn, haar woorden hielpen me.

(Buiten wordt het gras geknipt met zo'n ouderwets duwertje.)

Het boekje is ondertussen bijna uit, het is iets dikker dan een gedichtenbundel: honderddertien pagina's. Wel bevat het meer woorden: Voor altijd voor het laatst is Jansens proza-debuut. Maar ze is moeilijk te categoriseren, geloof ik. Nadat ze, als nog ongepubliceerde schrijver, werk naar een uitgeverij had gestuurd (op aanraden van Joke van Leeuwen, acht lessen lang Jansens schrijfdocente) werd haar in een antwoord gezegd dat haar werk ‘nog te veel los zand’ was. ‘Ik schreef een brief terug. Wat is er mis met los zand?’ (p. 72)

Niets, natuurlijk. Ik houd van los zand. Bovendien: zandkorrels zijn minuscule stenen. En van stenen weten we: onverwoestbaar.

Een fragment:

‘Nog voordat het eerste jaar om was, stopte ik met mijn opleiding aan de Kunstacademie. Ik ging er nog wel regelmatig naartoe om er model te zitten tijdens de modeltekenlessen van Loukie von Freyburg. In een van de lessen liet ze me op een matras onder een donsdeken liggen. Ik hoefde alleen maar te zorgen dat mijn neus zichtbaar bleef. 'Welke plooien in de deken heb je nodig om het lichaam dat eronder ligt te suggereren? Welke kun je weglaten?' Ik wist, met mijn ogen dicht en mijn neus zichtbaar, dat ik zojuist iets had gehoord wat ik nooit meer ging vergeten. Een combinatie van precies zijn en weglaten. Daar ging het om.’ (p. 54)