journey into the past


Het is een wonder wat een goed boek kan doen, in dit geval een novelle van 84 pagina's: Journey Into the Past. NYRB Classics hebben mij nog nooit teleurgesteld en omdat Stefan Zweig al enige tijd in mijn hoofd zweeft als auteur-to-read besloot ik om dan maar snel een titel van hem te bestellen; het verloste mij van mijn leesdip.

Zweig vertelt in Journey Into the Past het verhaal van Ludwig, een jonge, ambitieuze man met een bescheiden afkomst. Hij wordt verliefd op de vrouw van zijn rijke werkgever, maar komt hier pas achter op het moment dat hij heeft toegestemd om naar Mexico te gaan voor business. Net voor het moment van zijn terugkeer breekt de Eerste Wereldoorlog uit en Ludwig ziet geen enkele manier om naar zijn liefde terug te keren: reizen mag niet en ook communicatie is onmogelijk. Jaren later keert hij terug naar Duitsland en vindt haar daar, met hetzelfde telefoonnummer in hetzelfde huis. Maar, ze is nu weduwe. (S p o i l e r s hieronder! Beware.)

Journey Into the Past is geen sprookje. Al heel snel komt Ludwig tot de conclusie dat die tijd die is verstreken wel uitmaakt: ‘Everything is as it used to be except for us, except for us!’ (p. 61) Gefrustreerd, ongelovig. Het moment dat Ludwig zoekt, najaagt, kan niet meer bestaan. Hij beseft het ook: ‘The past always comes between us, the time that has gone by.’ (p. 80)

En dan verschijnen de schaduwen. Uit het niets komt een herinnering naar boven drijven, een gedicht van Paul Marie Verlaine dat hem werd voorgelezen door zijn weduwe: ‘Dans le vieux parc solitaire et glacé / Deux spectres cherchent le passé’ (Nederlandse vertaling: ‘In een oud park, verkild en onbetreden / zoeken twee schaduwen naar het verleden’).

Deze regels bezorgen hem rillingen: het zijn de schaduwen in het gedicht die hem pijn doen; ‘Neither she nor he was the same any more, yet they were searching for each other in a vain effort, fleeing one another, persisting in disembodied, powerless efforts like those black spectres at their feet.’ (p. 84)

Dit is een verhaal dat niet iedereen aan zal spreken, dat begrijp ik. Maar ik vind het prachtig. Het boek is mooi geschreven met bedwelmende herhalingen, personages die niet perfect zijn en daarom des te interessanter, onverwachte opmerkingen en handelingen. Het spel van schaduwen, licht.. Ik ben overtuigd van Stefan Zweigs talent en kijk uit naar meer.

Nee, dit is geen sprookje, geen perfect verhaal: eigenlijk heeft het geen echt einde. Maar is dat misschien niet het allerbeste, soms, in dit geval, in meerdere gevallen?

5 opmerkingen:

  1. In het vandaag verschenen nieuwe nummer van de Groene Amsterdammer staan een groot aantal interessante artikelen over Charles Dickens en zijn boeken, dit in het kader van het Charles Dickens jaar. Als je tips zoekt, vind je er in die artikelen wel een paar!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dickens is al heel lang één van mijn lievelingsschrijvers en het doet me natuurlijk altijd goed als iemand verder met hem wil. Persoonlijk heb ik twee favorieten: Bleak House in het meer 'donkere genre' en Martin Chuzzlewit als komisch meesterwerk.
    The tv-bewerking van Great Expectations vond ik trouwens een tikje tegenvallen. De eerste aflevering was geweldig, de tweede iets minder en de derde - vanwege het geheel herschreven einde - teleurstellend.
    Gillian Anderson was de jongste Miss Havisham die ik ooit gezien heb, maar wel zeer fascinerend, dus daar lag het niet aan. Zij is geobsedeerd door een alles verterende wraak die haar steeds verder naar de waanzin drijft en ik ben het met je eens dat ze één van de meest indringende personages in Dickens oeuvre is.
    En zo zou ik nog uren kunnen doorgaan over deze schrijver ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @ Joke - oeh fantastische tip, dankjewel!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @ Anna - ik moet zeggen dat ik het heel raar vond dat Biddy er niet was: hoewel haar rol niet heel groot is in het boek, is het wel een belangrijke. en Estella dan, het kreng dat ik tegenkwam op de pagina was nergens te bekennen in de tv serie.. te zoet. en dan zie je dat herschreven einde van verre aankomen, helaas. ik ben het helemaal met je eens.
    dank voor de aanraders, ik ben zeker van plan meer van hem te gaan lezen. heb je alles in het Engels gelezen?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ja, ik heb alles in het Engels gelezen. Great Expectations was zelfs verplichte literatuur tijdens mijn studie Engels, lang geleden. Maar er zijn nog steeds boeken van Dickens die ik nog niet heb gelezen, dus ik heb me voorgenomen om daarvan in dit Dickensjaar minstens één uit de kast te halen. Welke dat wordt, weet ik nog niet.

    BeantwoordenVerwijderen

//

quoi?

ada limón adrienne rich ali smith alice notley alice oswald anne boyer anne brontë anne carson anne truitt anne vegter annie dillard antjie krog audre lorde bhanu kapil carry van bruggen catherine lacey cees nooteboom charlotte brontë charlotte salomon chimamanda ngozi adichie chris kraus christa wolf claire messud claire vaye watkins clarice lispector david whyte deborah levy durga chew-bose elif batuman elizabeth strout emily brontë emily dickinson emily ruskovich ester naomi perquin etty hillesum f. scott fitzgerald feminisme fernando pessoa han kang helen macdonald henri bergson henry david thoreau hermione lee herta müller jan zwicky janet malcolm jean rhys jeanette winterson jenny offill jessa crispin joan didion john berryman joke j. hermsen josefine klougart kate zambreno katherine mansfield kathleen jamie katja petrowskaja krista tippett layli long soldier leonard koren leonora carrington leslie jamison louise glück maggie anderson maggie nelson marcel proust margaret atwood maría gainza marie darrieussecq marie howe marja pruis mary oliver mary ruefle neil astley olivia laing patricia de martelaere paul celan paula modersohn-becker poetry poëzie rachel cusk rainer maria rilke raymond carver rebecca solnit robert macfarlane sara ahmed sara maitland seamus heaney siri hustvedt stefan zweig susan sontag svetlana alexijevitsj sylvia plath ta-nehisi coates teju cole terry tempest williams tess gallagher tjitske jansen tomas tranströmer tracy k. smith valeria luiselli virginia woolf vita sackville-west w.g. sebald yiyun li zadie smith

Blogarchief