verdrinken

‘What I wanted was to discover how each of these men – and, along the way, some of the many others who’d suffered from the disease – experienced and thought about their addiction. If anything, it was an expression of my faith in literature, and its power to map the more difficult regions of human experience and knowledge.’ (p. 12)

Olivia Laing schrijft, schijnbaar op het moment dat ze een patroon begint te herkennen:

‘A line came into my head then. It was from another Dream Song. What was it? Something about pieces. The pieces sat up and wrote? Yes. Hunger was constitutional with him, / wine, cigarettes, liquor, need need need / until he went to pieces. / The pieces sat up & wrote. (..) Hunger, liquor, need, pieces, wrote. Something about that list of words was crucial. I could feel it, but I couldn’t quite crack it. Linear A. I’d been banging my head against these questions for months, years. The three-way relationship between childhood experience, alcohol and writing. I’d read paper after paper about early life stresses and mediating factors, about the hand-me-down catastrophe of genetic predisposition and the unearned luck of genetic resilience. I’d read about castration complexes and death drives and how Hemingway’s mother was the dark queen of his internal world and in the midst of all these things I could hear the stripped-down elements of Berryman’s poem: five words, clicking like beads on an abacus. Hunger, liquor, need, pieces, wrote. A sense was building in me that there was a hidden relationship between the two strategies of writing and drinking and that both had to do with a feeling that something precious had gone to pieces, and a desire at once to mend it – to give it fitness and shape, in Cheever’s phrase – and to deny that it was so.’ (p. 170)

Iets brak, ooit, en zowel schrijven als drinken was voor deze mannen een manier om iets te herstellen? Ik haal een aantal woorden terug uit die eerste passage: ‘an expression of my faith in literature, and its power to map the more difficult regions of human experience and knowledge’; Echo Spring bevat namelijk een ontelbaar aantal echo’s, echo’s die Laing heeft geplaatst, echo’s die in de verhalen van en over desbetreffende schrijvers klinken. Zo is Laings geloof in literatuur óók het geloof van haar alcoholistische schrijvers. Op een manier lijkt schrijven net zo krachtig te kunnen zijn als een verslaving die zich letterlijk in het brein nestelt.

Er is zoveel over dit boek op te merken. Laings watertaal, ontdekt in haar rivier-boek, is ook in Echo Spring weer aanwezig, maar niet zonder reden: haar schrijvers deelden bijna allen een ‘deep, enriching love for water. John Cheever and Tennesse Williams were passionate, even fanatical swimmers, while Hemingway and Fitzgerald shared an abiding fondness for the sea. In Raymond Carver’s case, his relationship with water – particularly those freezing bottle-green trout streams that tumble out of the mountains above Port Angeles – would eventually come in some deep way to replace his toxic need for alcohol.’ (p. 13) 

Meer, meer; natuurlijk. Maar lees het zelf, want The Trip to Echo Spring is een mooi, tragisch, belangrijk boek; bomvol research, maar met veel overweging en gepeins (Laing schrijft dit boek terwijl ze door Amerika reist, alles lijkt te gebeuren op het moment dat je de woorden leest).

(Mocht je geïnteresseerd zijn in excerptshier kun je veel moois vinden. De Nederlandse vertaling verschijnt begin 2014 bij De Bezige Bij, het boek zal Het uitstapje naar Echo Spring gaan heten.)

7 opmerkingen:

  1. Anoniem3.9.13

    En zo levert deze tekst over alcohol het prachtige woord Watertaal op. Voor de rest vind ik alcohol als literatoringrediënt of is het -detergent niet echt een nadere studie waard.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. leg eens uit..?

      Verwijderen
    2. Anoniem3.9.13

      Hey Kim, geen kritiek of zo hoor, gewoon: ik begrijp die fascinatie niet voor de relatie alcohol-schrijvers/meesterwerken. Maar ik zit tegenwoordig dan ook in een (alcoholloze ;-)) doomsday-trip waar computers en manipulatietechnieken de hoofdrol spelen - in het licht van dat poppentheater heb ik het even moeilijk om 'literatuur' naar waarde te schatten, en al zeker geen achtergrondfenomenen als ontstaansgeschiedenissen of invloeden.
      Petite histoire: had ooit als journalist eens een interview met twee AA'ers. Plaats van afspraak: een café ;-) Ik vond het wel fascinerend, een (voorheen) sherryzuipende huisvrouw en would-be femme fatale die twintig jaar lang droogstaan maar er wel elke dag mee bezig zijn. Maar dat is weer een ander verhaal.

      Verwijderen
    3. Anoniem3.9.13

      Het gaat hier toch niet om (of over) alcohol, maar om dat iets dat schrijven (meer) mogelijk maakt. Of vind je de relatie waanzin / eenzaamheid / liefde / rouw / machteloosheid / angst / verwondering / ... - schrijvers/meesterwerken ook de nadere studie niet waard? Ik begrijp 't wel als je zegt dat het 'om het werk' moet gaan, en niet over alles wat lezers, critici en theoretici er achteraf komen aanhangen (een standpunt dat vele schrijvers vaak zelf innemen om de aandacht op hun werk te focussen). Maar het werk verschijnt toch niet zomaar - het blijft toch altijd verbonden aan de schrijver en/of aan het schrijven zelf. Biedt het juiste perspectief dan geen meerwaarde aan het werk? (niet dat dat van Laing daarom het juiste is, maar dat is dan ook weer een ander verhaal)

      Verwijderen
    4. Boekenliefhebber: ah, zo vatte ik het ook niet op, ik was enkel nieuwsgierig naar wat context.

      hier wil ik nog wel even aan toevoegen dat Laing in haar boek toch vooral onderzoekt waar de verslaving een gevolg was was, en wat die verslaving voor rol speelde in de literatuur van de schrijvers. ze schrijft ook heel uitgebreid over de rol van alcohol op hersenen – dit alles is een gevolg van eigen ervaring met alcoholisten in haar familie. ze is vrij meedogenloos, hoewel ze erg respectvol blijft.

      ik denk dat mr. woordjes het juist omschrijft, ik kan dan ook niet zo veel met die 'wat-als' theorietjes: misschien waren deze alcoholistische schrijvers zonder hun verslaving betere schrijvers geweest, misschien ook niet. het gaat mij om wat er is ontstaan, om wat er wel is, nu.

      Verwijderen
  2. Mmm..ik ben toch wel nieuwsgierig geraakt hoor!

    BeantwoordenVerwijderen

//

quoi?

ada limón adrienne rich ali smith alice notley alice oswald anne boyer anne brontë anne carson anne truitt anne vegter annie dillard antjie krog audre lorde bhanu kapil carry van bruggen catherine lacey cees nooteboom charlotte brontë charlotte salomon chimamanda ngozi adichie chris kraus christa wolf claire messud claire vaye watkins clarice lispector david whyte deborah levy durga chew-bose elif batuman elizabeth strout emily brontë emily dickinson emily ruskovich ester naomi perquin etty hillesum f. scott fitzgerald feminisme fernando pessoa han kang helen macdonald henri bergson henry david thoreau hermione lee herta müller jan zwicky janet malcolm jean rhys jeanette winterson jenny offill jessa crispin joan didion john berryman joke j. hermsen josefine klougart kate zambreno katherine mansfield kathleen jamie katja petrowskaja krista tippett layli long soldier leonard koren leonora carrington leslie jamison louise glück maggie anderson maggie nelson marcel proust margaret atwood maría gainza marie darrieussecq marie howe marja pruis mary oliver mary ruefle neil astley olivia laing patricia de martelaere paul celan paula modersohn-becker poetry poëzie rachel cusk rainer maria rilke raymond carver rebecca solnit robert macfarlane sara ahmed sara maitland seamus heaney siri hustvedt stefan zweig susan sontag svetlana alexijevitsj sylvia plath ta-nehisi coates teju cole terry tempest williams tess gallagher tjitske jansen tomas tranströmer tracy k. smith valeria luiselli virginia woolf vita sackville-west w.g. sebald yiyun li zadie smith

Blogarchief